રક્ષાબંધનનું ઐતિહાસિક મહત્વ Rakshabandhannu Mahatva
જો કે ભારતમાં ભાઈ-બહેન વચ્ચે પ્રેમ અને કર્તવ્યની ભૂમિકા કોઈ એક દિવસની નથી, પરંતુ રક્ષાબંધનના ઐતિહાસિક અને ધાર્મિક મહત્વને કારણે આ દિવસ આટલો મહત્વપૂર્ણ બની ગયો છે. વર્ષોથી ચાલતો આ તહેવાર આજે પણ ખૂબ જ ઉત્સાહથી ઉજવવામાં આવે છે. જો કે, રક્ષાબંધનનો વ્યાપ હવે પહેલા કરતા વધુ છે. રાખડી બાંધવી એ હવે ભાઈ અને બહેન વચ્ચેની પ્રવૃત્તિ નથી રહી. દેશની રક્ષા, પર્યાવરણની રક્ષા, હિતોની રક્ષા વગેરે માટે પણ રાખડી બાંધવામાં આવી રહી છે. હિન્દુ શ્રાવણ માસમાં પૂર્ણિમાના દિવસે એટલે કે જુલાઈ-ઓગસ્ટની વચ્ચે ઉજવાતો આ તહેવાર ભાઈના બહેન પ્રત્યેના પ્રેમનું પ્રતીક છે. રક્ષાબંધન પર, બહેનો તેમના ભાઈઓના જમણા કાંડા પર રાખડી બાંધે છે, તેમને તિલક કરે છે અને તેમનાથી પોતાને બચાવવાની પ્રતિજ્ઞા લે છે. ઈતિહાસની વાર્તાઓની દૃષ્ટિએ જોઈએ તો હિંદુ પુરાણોની વાર્તાઓમાં રક્ષાબંધનના તહેવારનો ઈતિહાસ વર્ણવવામાં આવ્યો છે. આમાં રક્ષાબંધનનો સંદર્ભ વામનાવતાર નામની દંતકથામાં જોવા મળે છે. તેની વાર્તા આ પ્રમાણે છે - રાજા બલિએ યજ્ઞ કરીને સ્વર્ગનો કબજો મેળવવાનો પ્રયાસ કર્યો, ત્યારે દેવરાજ ઈન્દ્રએ ભગવાન વિષ્ણુની પ્રાર્થના કરી. વિષ્ણુજી વામન બ્રાહ્મણ બનીને રાજા બલિ પાસેથી ભિક્ષા માંગવા આવ્યા હતા. ગુરુના ઇનકાર છતાં, બાલીએ ત્રણ પગથિયા જમીન દાનમાં આપી. ભગવાન, જે વામન બન્યા, તેમણે આકાશ, પાતાળ અને પૃથ્વીને ત્રણ પગલામાં માપ્યા અને રાજા બલિને પાતાળમાં મોકલ્યા. તેમની ભક્તિના બળ પર, તેમણે વિષ્ણુ પાસેથી દરેક સમયે તેમની સામે રહેવાનું વચન લીધું. આ જોઈને લક્ષ્મીજી ચિંતિત થઈ ગયા. નારદજીની સલાહથી લક્ષ્મીજી બાલી પાસે ગયા અને રક્ષાસૂત્ર બાંધીને તેમને પોતાનો ભાઈ બનાવ્યો. બદલામાં તે વિષ્ણુને પોતાની સાથે લઈ આવી. એ દિવસે શ્રાવણ માસની પૂર્ણિમાની તિથિ હતી. ઈતિહાસમાં રાખીના મહત્વના અનેક ઉલ્લેખો છે. મેવાડની મહારાણી કર્મવતીએ મુગલ રાજા હુમાયુને રાખડી મોકલી હતી અને રક્ષણ માટે વિનંતી કરી હતી. મુસ્લિમ હોવા છતાં હુમાયુએ રાખીની લાજ રાખી. એવું કહેવાય છે કે સિકંદરની પત્નીએ તેના પતિના હિન્દુ દુશ્મન પુરુને રાખડી બાંધી હતી અને તેને પોતાનો ભાઈ બનાવ્યો હતો અને યુદ્ધ દરમિયાન સિકંદરને ન મારવાની પ્રતિજ્ઞા લીધી હતી. પુરુએ યુદ્ધ દરમિયાન હાથમાં બાંધેલી રાખડી પહેરાવીને પોતાની બહેનને આપેલા વચનનું સન્માન કરીને સિકંદરને જીવનદાન આપ્યું.મહાભારતમાં રાખડી Mahabharatma Rakhadi
મહાભારતમાં પણ રક્ષાબંધન તહેવારનો ઉલ્લેખ છે. જ્યારે યુધિષ્ઠિરે ભગવાન શ્રી કૃષ્ણને પૂછ્યું કે હું બધી મુશ્કેલીઓ કેવી રીતે દૂર કરી શકું, ત્યારે કૃષ્ણએ તેમની અને તેમની સેનાની સુરક્ષા માટે રાખડીનો તહેવાર ઉજવવાની સલાહ આપી. શિશુપાલાને મારતી વખતે કૃષ્ણની તર્જની આંગળીમાં ઈજા થઈ હતી, તેથી દ્રૌપદીએ તેની સાડી ફાડી નાખી અને રક્તસ્ત્રાવ બંધ કરવા માટે તેની આંગળી પર ચીંથરો બાંધ્યો. આ પણ શ્રાવણ માસની પૂર્ણિમાનો દિવસ હતો. ચિરહરણ સમયે કૃષ્ણે પોતાની લાજ બચાવીને આ ઋણ ચૂકવી દીધું હતું. રક્ષાબંધનના તહેવારમાં પરસ્પર રક્ષણ અને એકબીજાના સહકારની ભાવના જોવા મળે છે.ઉપસંહાર
આ તહેવાર આપણી સંસ્કૃતિની ઓળખ છે અને દરેક ભારતીયને આ તહેવાર પર ગર્વ છે. પરંતુ ભારતમાં જ્યાં બહેનો માટે આ ખાસ તહેવાર મનાવવામાં આવે છે ત્યાં કેટલાક લોકો એવા છે જે ભાઈની બહેનોને ગર્ભમાં જ મારી નાખે છે. આજે ઘણા ભાઈઓ તેમના કાંડા પર રાખડી બાંધી શકતા નથી કારણ કે તેમની બહેનોને તેમના માતા-પિતા દ્વારા આ દુનિયામાં આવવાની મંજૂરી નથી. શરમજનક બાબત છે કે જે દેશમાં કન્યા પૂજનનો કાયદો શાસ્ત્રોમાં છે ત્યાં કન્યા ભૃણ હત્યાના કિસ્સાઓ સામે આવતા રહે છે. આ તહેવાર આપણને એ પણ યાદ અપાવે છે કે આપણા જીવનમાં બહેનોનું કેટલું મહત્વ છે. જો આપણે જલદી સ્ત્રી ભ્રૂણ હત્યા પર અંકુશ નહીં લાવીએ તો શક્ય છે કે એક દિવસ દેશમાં લિંગ ગુણોત્તર વધુ ઝડપથી ઘટશે અને સામાજિક અસંતુલન પણ આવશે. આ સાથે આ જ બહેનોને પણ કેટલાક પુરુષો દ્વારા નુકસાન પહોંચાડવામાં આવી રહ્યું છે જે યોગ્ય નથી. તેથી આ દિવસે એકબીજા પ્રત્યે પ્રેમ, કર્તવ્ય અને રક્ષણની જવાબદારી નિભાવીને સૌ ભાઈ-બહેનોએ રક્ષાબંધન પર્વની શુભકામનાઓ સાથે ઉજવણી કરવી જોઈએ. આ સાથે બહેનોના જીવન અને લાજ બચાવવાનો પણ સંકલ્પ કરવો જોઈએ જેથી કોઈ ભાઈનું કાંડું અળગા ન રહે અને બહેનો હંમેશા સુરક્ષિત રહે. રાખી પૂર્ણિમાના પવિત્ર તહેવાર પર, બહેન દ્વારા ભાઈના કાંડા પર રેશમના દોરાથી બાંધેલું આ બંધન આપણને ભારતીય હોવાનો ગર્વ અનુભવે છે.keyword/Tag
Essay on Raksha Bandhan in Gujarati, રક્ષાબંધન પર નીબંધ, રાખી નિબંધ,રક્ષાબંધન પર નીબંધ ધોરણ-5, રક્ષાબંધન પર નીબંધ ધોરણ-6, રક્ષાબંધન પર નીબંધ ધોરણ-7, રક્ષાબંધન પર નીબંધ ધોરણ-8, રક્ષાબંધન પર નીબંધ ધોરણ-9, રક્ષાબંધન પર નીબંધ ધોરણ-10, raksha bandhan essay gujarati, raksha bandhan essay in gujarati, raksha bandhan essay in gujarati, raksha bandhan nibandh gujarati ma, raksha bandhan par nibandh in gujarati, raksha bandhan essay in 100 words, raksha bandhan in gujarati language, raksha bandhan essay gujarati, raksha bandhan essay in gujarati 200 words, raksha bandhan vishay nibandh gujarati ma
.png)
